Hans Böhm te gast bij 20e editie Korsakov schaaktoernooi
Zondagochtend 29 november werd Hans Böhm als eregast met koffie en broodjes van harte welkom geheten door toernooidirecteur Ferdi Licher. Voor wat al weer de 20e editie was van het Korsakov schaaktoernooi. Een bont gezelschap van schakers van bedenkelijk doch gevaarlijk niveau. Zoals altijd weer in het roemruchte café Welling achter het concertgebouw in Amsterdam. Het Korsakov schaaktoernooi ontleent haar naam aan het in drank verzopen talent, de black-outs van het geheugen, het falende tijdsbesef terwijl de vlag omhoog kruipt, het dooreen halen van fantasie en realiteit. Kortom, de naam verklaart het drama dat zich bij dit toernooi altijd weer op de schaakborden voltrekt. Hans Böhm gaf een masterclass geïnspireerd op de mooie reeks boeken die hij samen met Yochanan Afek heeft geschreven. Voor elk schaakstuk een apart boek met de meest fantastische stellingen en probleemopgaven. Alle schoonheid culmineerde in de opzienbarende en onnavolgbare bewegingen van de koningin van het schaakspel. Een stuk dat pas laat in de geschiedenis van het spel ten tonele kwam en nu niet meer weg te denken is. De koningin heeft zich op de golven van de maatschappelijke emancipatie ontwikkeld tot het machtigste stuk in het schaakspel. Trouw aan de zijde van de koning als de verdediging daartoe noopt, maar veelal ver achter de vijandelijke linies op jacht naar de vijandelijke koning. Een stuk om zuinig op te zijn in het spel, maar indien zich de kans voordoet ook op te offeren voor pat of mat. Het dameoffer als de ultieme poging tot verwerven van eeuwige roem. Dat ook de tand des tijds Hans Böhm niet onaangeraakt heeft gelaten bleek tijdens de simultaan. Waar hij vroeger ooit de ongelofelijke score behaalde van 94% tegen 560 spelers in 24 uur tijd, moest hij nu in tegen dit kroegvolk toch twee remises en ook een nederlaag incasseren (toch nog 85 %). Het zal zijn geweest omdat het 13 spelers waren. Spelers van bedenkelijk niveau maar te gevaarlijk om te onderschatten ….
Zelf schreef ik voor De Telegraaf-rubriek van 12 december:
Korsakov en de Grand Chess Tour – Zoals iedere maand zijn eigen wilde bloemen heeft, zo bestaan er naast het georganiseerde schaakleven ook veel wilde evenementen. Vaak zijn dat eenmalige initiatieven maar ook daar zitten weer uitzonderingen tussen. Onlangs werd ik uitgenodigd als eregast bij de jubileum-editie van het Korsakov-toernooi, dat voor de twintigste keer gehouden werd. Eenmaal per jaar komt een bonte verzameling schaakliefhebbers bij elkaar in het vermaarde Café Welling vlak achter het Concertgebouw in Amsterdam. Ze meten dan onderling de aanslag van de tand des tijds, wie dat jaar die aanval het best heeft doorstaan heeft gewonnen. Er is zelfs een beker, degenen die erop staan worden met hoon toegesproken: de uitslovers, er zijn belangrijkere dingen in het leven dan winnen, begrijp je dat dan nog niet?! Initiatiefnemer is Ferdi Licher, ooit speelde hij als jeugdkampioen van Gelderland mee in het NK-jeugd maar hij speelt al dertig jaar niet meer in vast clubverband. Omdat zijn huidige werkzaamheden bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken te maken hebben met emancipatiebeleid, vroeg hij me iets te vertellen over dat boeiende schaakstuk ‘Dame’.
Na een kort historisch overzicht (tot het jaar 500 was er geen schaakstuk dame, toen kwam er een generaal, een zwak stuk, in de middeleeuwen werd de generaal in sommige landen koningin, en vanaf 1500 werd dat transseksuele stuk, ook door de emancipatie van de vrouw in de maatschappij, definitief gepromoveerd tot het sterkste stuk: de dame) liet ik op een demonstratiebord wat boeiende stellingen zien.
Diagram 1
Wit Ke4, Da2
Pion b4
Zwart Kh1, Dd6
Wit speelt en wint.
Het ziet er zo simpel uit met zo weinig stukken en de stelling zou zo in een gewone partij voor kunnen komen. Komt de dame eenmaal los dan ligt het eeuwig-schaak-monster op de loer. De opgave werd voor het eerst gepubliceerd in Die Österreichische Lesehalle 1887, gecomponeerd door A. Neumann. Opmerkelijk genoeg heeft zwart geen verdediging na 1.Dd5 Dxb4 + 2.Kf3! Bijvoorbeeld 2…De1 3.Dh5+ Kg1 4.Dg4+ maar ook niet na 1…Dg3 2.Kf5+ Kg1 3.Dd1+ en de dames worden geruild en ook niet na 1…Dg6+ 2.Kf4+ Kh2 3.De5!! Dd3 4.b5 met theoretische winststelling.
Ik liet het niet alleen bij de dame maar nam ook enkele hoogstandjes van de andere stukken door. Ter ere van het boek Wij presenteren … de koning, (uitgeverij Kosmos) dat daags daarvoor verschenen was, een verraderlijke stelling:
Diagram 2
Wit Ke4
Pion f2
Zwart Kb4
Pion f7
Wit aan zet.
In de partij V. Malakhov – A. Nayer Moskou 2007, speelde de grootmeester 1.Ke5? Kc5 2.f3 Kc6 3.f4 Kd7 4.Kf6 Ke8 5.Kg7 f5! 6.Kf6 Kf8 7.Kxf5 Kf7 en de partij werd remise gegeven vanwege de oppositie. Ook 2.f4 Kc6 3.Kf6 Kd5 had geen winst opgeleverd. Hij had moeten spelen 1.Kd4! Kb5 2.Kd5 Kb6 3.Kd6 Kb7 4.f4 Kc8 5.Ke7 f5 6.Ke6 Kd8 7.Kxf7 Ke7 8.Kg6 en nu wint wit wel.
Na de lezing werden de tafels verschoven voor een simultaan die door alle hoeken van het café liep. Tussendoor kwamen de vaste andere gasten binnen die nog aardige tips hadden. Al met al een memorabele happening, zelfs voor de Korsakov-spelers.